{تکنیک ریپ‌ون‌وینکل و عدم‌قطعیت‌ها}
یکی از تکنیک‌هایی كه به منظور شناسایی عدم‌قطعیت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، تکنیک ریپ‌ون وینکل است. این تكنیك هم برای برنامه‌ریزی مفید است و هم برای ارزیـابی بـاربری و آسیب‌پذیری فرض‌های زیربنایی در هر نوعی از برنامه‌ریزی. در تدوین طرح پامفا۱۴۰۴، نیز به منظور تدوین سناریوهای آینده از این تکنیک برای شناسایی فهرست عدم‌قطعیت‌ها بهره گرفته شد. هرچند این فهرست عدم‌قطعیت‌ها در ادامه و با استفاده از بسامد تکرار آن توسط پاسخ‌دهندگان، کوتاه‌تر شد و عدم‌قطعیت‌های بحرانی بر اساس آن شناسایی شدند.
تکنیک ریپ ون وینکل
در این تکنیک از خبره خواسته می‌شود تا خود را در یک موقعیت فرضی قرار دهد و سپس سوالاتی را طرح نماید. به این ترتیب با استفاده از یک پرسش‌نامه می‌توان فهرستی از عدم‌قطعیت‌ها ذهنی را استخراج کرد.
داستان «ریپ ون وینکل»
«ریپ ون وینکل» داستان کوتاهی از نویسنده آمریکایی واشینگتن ایروینگ است که اولین بار در سال ۱۸۱۹ منتشر شد. داستان یک روستایی هلندی-آمریکایی در آمریکای مستعمراتی به نام ریپ ون وینکل را دنبال می‌کند که با هلندی‌های مرموزی دیدار می‌کند، نوشیدنی الکلی تقطیری آنها را می‌خورد و در کوه‌های کتسکیل به خواب می‌رود. او ۲۰ سال بعد در دنیایی بسیار تغییر یافته بیدار می‌شود و وقوع انقلاب آمریکا را تجربه نکرده‌است.
ایروینگ با الهام از گفت‌وگوی نوستالژی با برادر زن خود که آمریکایی بود و خارج از این کشور زندگی می‌کرد، داستان را در حالی که به‌طور موقت در بیرمنگام انگلستان زندگی می‌کرد، نوشت. این کتاب در مجموعه، اسکچ بوک جفری کرین، گنت منتشر شد. در حالی که داستان در کوه‌های کتسکیل نیویورک در نزدیکی جایی که ایروینگ بعداً در آنجا اقامت گزید رخ می‌دهد، او اعتراف کرد: «پیش از این که داستان را نوشتم، هیچگاه در کستکیل نبودم.»
«ریپ ون وینکل» به عنوان تکنیک
یکی از تکنیک‌هایی كه به منظور شناسایی عدم‌قطعیت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، تکنیک ریپ‌ون وینکل است. این تكنیك هم برای برنامه‌ریزی مفید است و هم برای ارزیـابی بـاربری و آسیب‌پذیری فرض‌های زیربنایی در هر نوعی از برنامه‌ریزی.
در این تکنیک از خبرگان خواسته می‌شود تا خود را در موقعیت فرضی بیدار شدن پس از یک مدت طولانی قرار دهند. در طرح پامفا۱۴۰۴، از خبرگان چنین خواسته شد:
«فرض کنید روز دوشنبه ساعت ۷ صبح پیش از رفتن به جلسه هیات مدیره شرکت خود یا کلاس دانشگاه خود یا دفتر سازمان خود، به یک خواب عمیق فرو می‌روید، و در سال ۱۴۰۴ از خواب بیدار می‌شوید، هیچ چیزی در مورد جهان و تغییرات آن نمی‌دانید. هیچ چیز نمی‌دانید اما باید وارد جلسه هیات مدیره شرکت/کلاس دانشگاه/دفتر سازمان شوید و در خصوص موضوعات کلیدی شرکت تصمیم بگیرید.
شما پیش از رفتن به جلسه تنها می‌توانید ۱۰ سوال از یک دانای کل بپرسید. ۱۰ سوالی که پاسخ آن تنها می‌تواند بله یا خیر باشد. یعنی شما نمی‌توانید بپرسید نرخ تورم چه اندازه است؟ یا نمی‌توانید بپرسید چقدر رابطه ما با کشورهای دیگر بهبود یافته است؟. اما می‌توانید پرسشی بپرسید که پاسخ‌اش بله یا خیر باشد، مثلا بپرسید آیا تورم دو رقمی است؟
شما با پرسیدن این ۱۰ سوال می‌توانید تا حدی شرایط محیطی را بفهمید و علی‌رغم خواب ۱۷ساله بهترین تصمیماتی که می‌توانید را بگیرید.
لطفا این ۱۰ سوال خود را بنویسید. (توجه داشته باشید که باید سوالات از همدیگر مستقل باشند و نمی‌تواند پرسش‌های خود را منوط به پاسخ‌های پرسش پیشین کنید. مثلا بگوید اگر تورم دو رقمی بود آنگاه پرسش «الف» را دارم و اگر کمتر بود پرسش «ب» را دارم)»
وقتی كه در موقعیت ریپ ون وینكل قرار می‌گیرید، شما به ناچار با عدم‌قطعیت‌های آینده مواجه می‌شوید. پرسـش مـشخص درباره‌ی وضعیت آینده، منجر به شناسایی مهم‌ترین عدم‌قطعیت‌های آن حوزه می‌شود. در حقیقت فرد مواردی که فکر می‌کند مهم‌ترین تغییرات آینده را خواهد ساخت، اظهار می‌کند.
سوالاتی كه مطرح می‌شوند به طور خودكار آن‌دسته از ابعاد آینده را آشكار می‌كننـد كـه با عدم‌قطعیت بالایی همراه هستند. علاوه بـر ایـن، بـا محـدود شـدن تعـداد سـوالات مجبـور مـی‌شـوید كـه بـه مهـم‌تـرین عدم‌قطعیت‌های زیربنایی فكر كنید. هم‌چنین الزام پاسخ‌های بله یا خیر و مطرح كردن همزمان سوالات موجب می‌شـود كـه از پرسیدن سوال‌های كلی پرهیز شده و تفكر به سمت آینده مشخص‌تر سوق داده شود.
این تکنیک پیش از تدوین سناریوها و به منظور شناسایی عدم‌قطعیت‌های پیش رو به کار می‌رود، و با تکنیک‌های ددیگری این فهرست کوتاه شد.
فهرست اولیه عدم‌قطعیت‌ها
فهرست این عدم‌قطعیت‌ها را می‌توانید برای حوزه‌های زیر مشاهده نمایید:
حوزه فناوری‌های دریایی
حوزه فناوری‌های هوافضا
برای دسترسی به PDF تکنیک ریپ ون وینکل- پانل هوافضا کلیک کنید.